W dniach 13-14 października 2005 r. odbyło się w Ciechocinku X Międzynarodowe Sympozjum Solne „Quo Vadis Sal”. Organizatorem Sympozjum było Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego. Gospodarzem konferencji były Inowrocławskie Kopalnie Soli Solino S.A. Sympozjum było objęte patronatem Ministra Gospodarki i Pracy. Temat konferencji: Przyszłość podziemnego magazynowania w złożach soli, ze szczególnym uwzględnieniem magazynowania mediów energetycznych. W Sympozjum wzięły udział 92 osoby z Polski i zagranicy. Obecni byli przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Skarbu, dyrektorzy i inżynierowie z kopalń soli, naukowcy i specjaliści z placówek naukowych, ośrodków badawczych i solnych zakładów przemysłowych.
W dniach 13-14 października 2005 r. odbyło się w Ciechocinku X Międzynarodowe Sympozjum Solne „Quo Vadis Sal”. Organizatorem Sympozjum było Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego. Gospodarzem konferencji były Inowrocławskie Kopalnie Soli Solino S.A. Sympozjum było objęte patronatem Ministra Gospodarki i Pracy. Temat konferencji: „Przyszłość podziemnego magazynowania w złożach soli”, ze szczególnym uwzględnieniem magazynowania mediów energetycznych. W Sympozjum wzięły udział 92 osoby z Polski i zagranicy. Obecni byli przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Skarbu, dyrektorzy i inżynierowie z kopalń soli, naukowcy i specjaliści z placówek naukowych, ośrodków badawczych i solnych zakładów przemysłowych. W wyniku dyskusji zostały sformułowane następujące uwagi i wnioski dotyczące magazynowania mediów energetycznych.
1.Zgodnie z dyrektywami Rady Wspólnoty Europejskiej Polska, jako kraj członkowski UE, jest zobowiązana do utrzymywania 60 dniowych rezerw strategicznych gazu ziemnego i 90 dniowych rezerw ropy naftowej. Jednakże Komisja Europejska w opracowaniach dotyczących budowy systemu bezpieczeństwa energetycznego Europy sugeruje zwiększenie zapasów obowiązkowych do 120 dni. Takie ilości paliw mogą być magazynowane tylko w podziemnych strukturach geologicznych. Magazyny podziemne są zdecydowanie pojemniejsze oraz mniej kosztowne w budowie i eksploatacji od zbiorników naziemnych; ponadto zapewniają większe bezpieczeństwo magazynowanych mediów.
2.Polska, z racji położenia geograficznego (kraj tranzytowy przesyłu ropy i gazu) oraz sprzyjającej budowy geologicznej, może i powinna odegrać bardzo istotną rolę w tworzeniu europejskiego systemu bezpieczeństwa energetycznego. Potencjalne możliwości lokalizacji magazynów w naszym kraju pozwalałyby nawet na magazynowanie ropy dla potrzeb innych członków UE.
3.Jednym z najlepszych utworów geologicznych do lokalizacji magazynów na węglowodory ciekłe i gazowe jest sól kamienna. Polska posiada korzystne warunki do budowy podziemnych magazynów w złożach soli ze względu na występowanie wielu struktur solnych na Niżu Polskim oraz miąższych złóż pokładowych na Dolnym Śląsku i w rejonie Zatoki Puckiej.
4.Stan rozpoznania tych złóż jest, poza nielicznymi wyjątkami, niedostateczny. Właściwe wykorzystanie potencjalnych możliwości magazynowania mediów energetycznych w złożach soli wymaga pilnego i pełnego rozpoznania geologicznego przez Państwową Służbę Geologiczną.
5.Obecnie funkcjonuje w naszym kraju kilka magazynów gazu o pojemności ok. 1,5 mld Nm3. W większości są to magazyny zlokalizowane w starych wyeksploatowanych złożach gazu. Mamy tylko jeden nowoczesny magazyn – KPMG Mogilno, o pojemności roboczej 0,5 mld Nm3 (10 kawern), zlokalizowany w wysadzie solnym .
6.Obecne potrzeby magazynowania gazu są określane i regulowane zapotrzebowaniem rynku wewnętrznego. Stały poziom zużycia w ostatnich latach, ciągłość dostaw oraz stabilna cena nie powodowały konieczności zwiększania rezerw tego surowca. Wzrost zainteresowania magazynowaniem gazu może nastąpić po uwolnieniu handlu tym surowcem (dostęp stron trzecich) w 2007 roku.
7.Polska nie jest przygotowana na realnie szybkie zwiększenie pojemności magazynowych, w szczególności magazynów podziemnych w złożach soli.
8.Zwiększenie pojemności magazynowych na gaz należy realizować przez: rozbudowę magazynu KPMG Mogilno do projektowanej pojemności około 1 mld Nm3 (20 kawern). Realizacja tego przedsięwzięcia nie wymaga kosztownego tworzenia naziemnej infrastruktury, gdyż została ona już wykonana podczas realizacji pierwszej części projektu – 10 kawern magazynowych. Zwiększenie pojemności magazynowych można osiągnąć również poprzez zbudowanie magazynu gazu w złożu Mechelinki – Kosakowo nad Zatoką Pucką. W/w złoże posiada dokumentację geologiczną, projekty wstępne (KPP) oraz uzgodnienia z władzami terenowymi. Magazyn ten mógłby obsłużyć zarówno planowany gazoport LNG jak i ewentualne dostawy gazu z Norwegii. Niewielka odległość projektowanego magazynu od Gdańska może być jedną z przesłanek lokalizacji gazoportu w tym rejonie.
9.Bardzo ważnym dla Polski zagadnieniem jest rozbudowa podziemnych magazynów węglowodorów ciekłych. Obecnie posiadamy jeden magazyn ropy i paliw – PMRiP Góra zlokalizowany w wyeksploatowanych komorach solnych kopalni Góra k/Inowrocławia o docelowej pojemności ok. 5 mln m3. Ilość ta w znacznym stopniu pokrywa zapasy obowiązkowe naszego kraju ale jest dalece niewystarczająca dla tworzenia systemu bezpieczeństwa energetycznego. W bezpośrednim sąsiedztwie trasy tranzytowej z Rosji oraz planowanego rurociągu Odessa – Brody – Gdańsk znajdują się wysady solne: Lubień Kujawski, Łanięta, Rogóźno, Izbica Kujawska. Rozpoznanie geologiczne tych struktur, mimo przeprowadzonych pewnych prac badawczych, jest nadal bardzo słabe. Wyniki wstępnych analiz sugerują, że jako potencjalny podziemny magazyn węglowodorów ciekłych korzystne warunki posiada Lubień Kujawski. W tej fazie rozpoznania nie można oczywiście wykluczyć przydatności pozostałych złóż.
10.Należy poważnie wziąć pod uwagę fakt, że budowa podziemnych magazynów jest procesem długotrwałym. Ługowanie kawern magazynowych w złożu soli trwa od kilku do kilkunastu lat. Dlatego też, konieczne jest niezwłoczne rozpoczęcie konstruktywnych, merytorycznych dyskusji oraz prac badawczo – projektowych z zaangażowaniem wszystkich niezbędnych stron.
Polskie środowisko solne jest w pełni przygotowane do realizacji podziemnych magazynów gazu, ropy i paliw w złożach soli. Przygotowanie to obejmuje prace naukowo – badawcze, rozpoznawcze, inżynierskie, aż po budowę i eksploatację. Wynika to z doświadczeń uzyskanych przy budowie magazynów KPMG Mogilno
i PMRiP Góra.
W imieniu Zarządu PSGS:
Jacek Wachowiak, Andrzej Maciejewski, Grzegorz Kortas
Quo Vadis Sal 2005 – Materiały konferencyjne